Η ΑΓΙΑΝΑΝΝΑ ΠΟΥ ΞΕΡΑΜΕ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΛΕΟΝ

Ήταν Παρασκευή 24/08/07 ώρα 08:30 μ.μ. όταν σταμάτησε το νερό, μισή ώρα μετά σταματά το ρεύμα, η τηλεόραση κλείνει και η λίστα των νεκρών στη Ζαχάρω και την Αρεόπολη από τον πύρινο εφιάλτη σταματά για εμάς. Στα καφενεία καθόμασταν αμήχανα με αναμμένα κεριά περιμένοντας το ρεύμα και έχοντας ως μόνο θέμα συζήτησης τα αναπάντητα ερωτήματα πως και γιατί κάηκαν ζωντανοί οι άνθρωποι, ποιοι και γιατί οργάνωσαν τους εμπρησμούς. Συζητούσαμε ακόμα την επικινδυνότητα του δικού μας χωριού, τι πρέπει να κάνουμε την επόμενη χρονιά για να σωθούμε, τι μέτρα πρέπει να πάρουμε, τι μέσα έχουμε. Ακόμα τότε διαπιστώθηκε πως η δεξαμενή του δασαρχείου ήταν άδεια. Τα αναμμένα κεράκια στα σπίτια και στα καφενεία, η περίεργη ησυχία και ανύπαρκτη άμυνα του χωριού μάλλον μας ειδοποιούσαν για το τι θα επακολουθούσε. Το ρεύμα ήρθε το ίδιο βράδυ, τα καφενεία έκλεισαν. Κάποιοι καθόμασταν στην πλατεία και συζητούσαμε τα παραπάνω. Φύγαμε και πήγαμε να δούμε στην εκκλησία την φωτιά – καπνούς που φαίνονταν απ’ την Ζαχάρω. Εκεί δυστυχώς είδαμε καπνούς κοντά σ’ εμάς. Ο Μιχάλης του Νικολού που ξέρει τα μέρη μας είπε πως είναι προς το χωριό Κλινδιά. Πήρε το αγροτικό και πήγαμε προς τα εκεί (Σάκης Αλεξανδρόπουλος, Αγησίλαος Τσουρούλας, Δημήτρης Σ. Παπαδόπουλος, ο Γιάννης και ο γιος του Παναγιώτης Κατσαρούπας). Πριν από του Κλινδιά είδαμε δύο ντόπιους που μας είπαν πως ήταν τέσσερα τα μέτωπα της φωτιάς και πως έκλειναν τον δρόμο γιατί είδαν κάποιον με άσπρη μπλούζα στο δάσος και ανάβει τις φωτιές, τις ίδιες μαρτυρίες μας είπαν και οι κάτοικοι της Πέρσαινας που έβλεπαν τον εμπρηστή στο δάσος και τον φώναξαν να τους λυπηθεί.
Το ένα μέτωπο στην Πέρσαινα το έσβησαν οι ντόπιοι. Τα άλλα τρία ήταν πάνω απ’ το ποτάμι μεταξύ Πανόπουλου και Κλινδιά κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα. Ο αέρας δεν ήταν δυνατός, η περιοχή ήταν γεμάτη θάμνους και συνεπώς η ένταση των πυρκαγιών μικρή. Τα δύο πυροσβεστικά οχήματα που βρέθηκαν εκεί έλεγχαν τα μέτωπα. Την άλλη μέρα το πρωί, στο χωριό μας αφού αρχικά ο καθένας ξεχωριστά ανησύχησε απ’ τους καπνούς και τις στάχτες που έφταναν, ενημερώθηκε και επισκέφτηκε το μέτωπο. Η κατάσταση ήταν περίπου όπως το βράδυ (οριακά ελεγχόμενη) και όλοι έλεγαν πως ήταν θέμα χρόνου να σβηστεί η φωτιά. Έγιναν πολλές εκκλήσεις να σταλεί ΕΣΤΩ ΕΝΑ αεροπλάνο, όμως η απάντηση ήταν αρνητική. «Δεν μπορούμε να αφήσουμε την μεγάλη φωτιά στη Ζαχάρω και στις άλλες περιοχές και να έρθουμε εκεί». Η ίδια κατάσταση παρέμεινε έως τη 01:30 μ.μ. ο αέρας ήταν δυνατός και οι ελπίδες πιο λίγες. Η φωτιά πλησίαζε το ποτάμι, αν το ξεπερνούσε τα πράγματα θα ήταν πιο δύσκολα. Γύρω στις δύο ακούστηκαν φωνές στο χωριό πως η φωτιά έφτασε κάτω από τον Άγιο Αθανάσιο μεταξύ Αγίας Άννας και Πεύκης στο ύψος του ποταμού. Εκεί μαζευτήκαμε να δούμε τι γίνεται, ενώ κάποιοι στο χωριό είχαν αντιληφθεί τον κίνδυνο και ετοιμάζονταν να το εγκαταλείψουν. Δέκα με δεκαπέντε λεπτά αργότερα μια «καύτρα» φτάνει διακόσια περίπου μέτρα κάτω από τον δημόσιο δρόμο στον Αϊ Θανάση και δέκα λεπτά αργότερα με τον ίδιο τρόπο η φωτιά πέρασε πάνω από τον δρόμο και με την φορά του ανέμου προς το χωριό μας. Τα λεπτά που ακολούθησαν ήταν τραγικά και βασανιστικά. Στη μισή ώρα προθεσμία που μας έδωσε η πύρινη λαίλαπα έπρεπε οι κτηνοτρόφοι να προστατέψουν τα ζώα τους, βάζοντάς τα σε πιο ασφαλή σημεία (π.χ. στο γήπεδο στον Άγιο Νικόλα – που όμως δεν ήταν για όλα τα ζώα ασφαλές). Έπρεπε να περισώσουμε ό,τι προλαβαίναμε (ρούχα, προσωπικά αντικείμενα) και χωρίς σκέψη να εγκαταλείψουμε το χωριό. Τα θύματα των προηγούμενων πυρκαγιών δεν μας έδωσαν περιθώριο περαιτέρω σκέψεων. Το χωριό μέχρι τις τρεις είχε εκκενωθεί, εκτός από περίπου τριάντα άτομα που κάθισαν να υπερασπίσουν τα σπίτια τους.
Στις τρεις ακριβώς η φωτιά είχε φτάσει πάνω απ’ την στροφή στον Αϊ Νικόλα (στο Πλατανάκι) και ετοιμαζόταν να πέσει στο λαγκάδι. Άλλο μέτωπο κατέβαινε απ’ τον Προφήτη Ηλία προς την «πάνω ρούγα» και την «τρανή συκιά», ενώ είχε φορά προς το Γούμερο. Ακόμα συνέχιζε η φωτιά που έκαιγε παράπλευρα του ποταμού (του Πηνιακού Λάδωνα) προς την Καρυά δημιουργώντας συνεχώς νέες εστίες προς τις καλλιεργημένες εκτάσεις. Ο αέρας σε συνδυασμό με την ξηρασία και την πυκνή βλάστηση βοήθησαν έτσι ώστε να μην ξεχαστεί ούτε ένα στρέμμα γης άκαυτο.
Κατά την στιγμή της εκκένωσης του χωριού επικρατούσε πανικός. Κάποιοι κυρίως γέροι δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κάποιοι νέοι πιο δυνατοί το ίδιο. Όμως έπρεπε να βγάλουμε με τα αυτοκίνητα τον κόσμο έξω απ’ το χωριό. Τα αγροτικά γέμισαν, τα αυτοκίνητα γέμισαν, κάποιοι παρέμεναν ακόμα. Σχέδιο εκκένωσης ή συντονισμού δεν υπήρχε και τίθεται το ερώτημα «δεν υπήρχαν πυροσβεστικά μέσα, δεν υπήρχαν ούτε της αστυνομίας ή του ΕΚΑΒ;». Βοήθεια στην εκκένωση έδωσαν οι πυροσβέστες απ’ το μοναδικό όχημα που υπήρχε. Κατά την έξοδό μας απ’ το χωριό προς την διασταύρωση προς Καρυά στην γέφυρα, Όλοι έκλαιγαν και προσεύχονταν σε ένα θαύμα να μην καεί το χωριό μας ή κάποιος άνθρωπος. Κατεβαίνοντας προς το ποτάμι κάποιοι προσπαθούσαν μέσα απ’ τους καπνούς να διακρίνουν το σπίτι τους και κάποιοι άλλοι δεν κοίταζαν καθόλου.
Μέχρι τις τέσσερις όλο το χωριό και οι εκτάσεις που του ανήκουν, είχαν τυλιχθεί στις φλόγες. Η φωτιά πήγαινε προς το Γούμερο από την μία και απ’ την άλλη προς την Καρυά κατά μήκος του ποταμού. Οι περισσότεροι αναγκαστήκαμε να φύγουμε από εκεί και να πάμε προς το Καράτουλα, κάποιοι έμειναν και παρακαλούσαν την αστυνομία που είχε καταφθάσει να τους επιτρέψει να μπουν στο χωριό, ενώ κάποιοι συγχωριανοί μας όπως ο Γιαννούλης, ο Γεωργόπουλος, ο Δήμος ο Παπαδόπουλος, ο Δημήτρης και ο Κώστας ο Διαμαντόπουλος έριξαν τα πρόβατα και τα οχήματα τους μέσα στο ποτάμι.
Στο Καράτουλα η κατάσταση φαινόταν πιο ήρεμη παρά τον πολύ κόσμο που είχε συγκεντρωθεί, τα τηλέφωνα δεν σταμάτησαν να χτυπάνε από συγγενείς, συγχωριανούς και φίλους που έδιναν την δική τους μάχη μακριά από την φωτιά, αναζητώντας τα δικά τους άτομα μέσα απ’ τον φόβο και την απόγνωση. Οι φήμες και οι λανθασμένες πληροφορίες ήταν σημάδια του πανικού, για την κατάσταση που επικρατούσε στο χωριό και που μας ενημέρωναν όσοι ήταν εκεί. Ενώ δεν άργησαν να φτάσουν και οι πρώτοι βουλευτές για να μας συμπαρασταθούν και για να μας υποδείξουν τι να ψηφίσουμε στις προκείμενες εκλογές (αυτό που τους έκαιγε).
Κατά τις 08:30 εκκενώθηκε για προληπτικούς λόγους και το Καράτουλα και πήγαμε προς Πύργο. Ήμασταν πρόσφυγες στον τόπο μας. Στον Πύργο με την βοήθεια του Διαμαντή του Διαμαντόπουλου και του Παναγιώτη του Γρηγορόπουλου μεταφέρθηκαν οι συγχωριανοί μας σε ξενοδοχεία που βρήκε η Νομαρχία. Εκεί τελείωσε και η πρώτη φάση του μαρτυρίου. Η δεύτερη θα ξεκινούσε την επόμενη μέρα και θα διαρκούσε για πολλά χρόνια.
Πράγματι η επόμενη μέρα ήταν η απεικόνιση της αλήθειας. Τα δεκαέξι χωριά του Δήμου Ωλένης κάηκαν όλα. Οι εικόνες απ’ την Βαρβάσαινα που καιγόταν και το χωριό μας ήταν μαύρες, όσο πιο πάνω πηγαίναμε ακόμα πιο μαύρες. Το χωριό μας μέτραγε τεράστιες απώλειες σπίτια, αποθήκες, καλύβες, ζώα, πεύκα, πλατάνια, θάμνοι, όλα έγιναν στάχτη. Ο λόφος του Προφήτη Ηλία που πάσχιζε να πυκνώσει απ’ την προηγούμενη φωτιά του 1998, τώρα έμεινε γυμνός, το «Πλατανάκι» το μοναδικό άκαυτο κομμάτι το ίδιο. Το ψιλολιθάρι ξεγυμνώθηκε και απειλεί να κατέβει μαζί με τις άλλες πέτρες. Σπίτια περιουσίες μιας ζωής κάηκαν μαζί με τα υπάρχοντα και τις αναμνήσεις. Ιδίως αυτών που ζούσαν μόνιμα και τώρα δεν βρίσκουν λόγο να τους κρατήσει. Καμένα αιγοπρόβατα, κότες, σκυλιά, γαϊδούρια, (μου μάλιστα έμειναν κάποια άταφα και μύρισαν απ’ την ζέστη). Σκηνές βομβαρδισμένου τοπίου, γκρεμισμένες χαμοκέλες, φράχτες, σύνορα. Όσα πρόβατα έζησαν δεν έχουν τι να φάνε, αφού κάηκαν οι αποθήκες με καρπούς, τριφύλλι, σανό. Όλοι βουρκωμένοι, ταλαιπωρημένοι και κάποιοι με μόνα ρούχα αυτά που τους βρήκε η φωτιά, στέκονταν σαστισμένοι. Το βράδυ ο καπνός περικύκλωσε το χωριό και έκανε την κατάσταση αφόρητη. Το δίκτυο της ΔΕΗ και του ΟΤΕ καταστράφηκε. Το ρεύμα ήρθε στις 2 Σεπτεμβρίου. Απ’ την Δευτέρα 27/08 φάνηκαν βοήθειες απ’ τον Δήμο και κλιμάκια της Νομαρχίας για να γράψουν τις ζημιές.
Η πράξη της εκκένωσης από μια πυρκαγιά μπορεί να ήταν για το χωριό μας κάτι πρωτόγνωρο. Κάτω από άλλες προϋποθέσεις, εποχές θα ήταν αδιανόητη. Οι νεκροί των προηγούμενων ημερών λειτούργησαν καταλυτικά στην αποτελεσματική απομάκρυνση. Η απομάκρυνση αυτή ίσως ήταν τραγική ειρωνεία, αφού όσοι παρέμειναν ή επέστρεψαν στο χωριό περίπου δυο ώρες μετά την φωτιά έσωσαν τα σπίτια τους και των γειτόνων τους. Το χωριό μας θα πρέπει να ευχαριστεί μαζί με τους συγχωριανούς μας που βρέθηκαν στο χωριό και τον Γιάννη τον Τσουρούλα (τον παπά) που ως πυροσβέστης συντόνισε τις προσπάθειες.
Τώρα όλοι γνωρίζουμε πως έχει η κατάσταση, γι’ αυτό δεν θα πρέπει να μείνουμε άπραγοι, θα πρέπει να αφήσουμε την 25η Αυγούστου πίσω και να σχεδιάσουμε συλλογικά τους τρόπους που θα ξαναομορφύνουμε το χωριό μας και τις καρδιές των Αγιανανναίων.

Διαμαντόπουλος Π. Χρήστος.